II.
BINH-KHÍ CỔ-TRUYỀN
5 - Binh-Khí Đỡ-Che
Thuẫn & khiên
盾 - 搴
« Thuẫn » (盾) và « Khiên » (搴) llà tên gọi tấm chắni dùng đở che chống Cung Tên, Dáo Mác, Gươm Đao ngoài sa-trường. Đó là món Binh-Khí Đỡ-Che có sự hiện-diện trên khắp toàn cầu từ thời xa xua và cưu-mang một biểu-tượng tinh-thần đầy thâm-sâu và tế-nhị.
Môn binh-khí khả-dĩ khắc-chế Thuẫn là « Mâu » (矛) ; vì thế chúng ta có những thành-ngữ như « Tư-Tưởng Mâu-Thuẫn », « Luật Mâu-Thuẫn » v.v. để chỉ-định sự trái ngược, đối-kháng nhau.
Thuẫn trong Võ-Trận cổ-truyền Đại-Việt gồm có hai loại chính, đó là « Bài » (牌) và« Khiên » (搴) :
A - Loại Thuẫn gọi là « Thuẫn-Bài » ( 盾 牌 ) hay « Bàng-Bài » (旁 牌) «Tấm Chắn bên hông ».
Nó được làm bằng Mây hay bằng Gỗ, hình Tròn, có Hai Quai phía trong Thuẫn để xỏ cánh tay vào đeo cầm, và có Giây Đai để đeo lên vai hay mang sau lưng. Bàng-Bài gồm có Hai Phân-Loại :
A1 - Phân-Loại Thuẫn bằng Miên-Liễu & Mây đan được gọi là « Đằng-Bài » ( 藤 牌).
Loại Thuẫn này chuyên dùng đánh trên Bộ. Ở nước Đại-Việt có Hai Hạng Thuẫn « Đằng-Bài » :
α) Hạng Thuẫn « Đằng-Bài » ( 藤 牌 ) có Một Quai để cầm-nắm ;
β) Hạng Thuẫn « Đằng-Bài » ( 藤 牌 ) có Hai Quai để xỏ tay vào đeo-mang và cầm-nắm.
A1α. Hạng Thuẫn « Đằng-Bài » ( 藤 牌) có Một Quai :
Đây là Hạng Thuẫn Đằng-Bài có Một Quai không được phổ-thông trong toàn cõi nước Việt mà chỉ hiện-hữu ở Miền Trung Đại-Việt.
Sụ trải-nghiệm chiến-trường Trung-Cổ đã qui-nạp Tiêu-Chuẫn hoàn-vũ về Kích-Cỡ Trung-Bình của Thuẫn-Bài hình tròn là bằng 50cm +/- 1cm Đường Kính.
Do đấy, Hạng Thuẫn Đằng-Bài có Một Quai được chia ra làm Ba Thứ :
1 - Thứ Thuẫn « Đằng-Bài » Kích-Cỡ Dưới Mức Trung-Bình :
Thuẫn « Đằng-Bài » ( 藤 牌 ) của Miền Trung Đại-Việt : |
Thuẫn « Đằng-Bài » ( 藤 牌 ) của Miền Trung Đại-Việt : |
2 - Thứ Thuẫn « Đằng-Bài » Kích-Cỡ Ngang Mức Trung-Bình :
Thuẫn « Đằng-Bài » ( 藤 牌 ) của Miền Trung Đại-Việt : |
Thuẫn « Đằng-Bài » ( 藤 牌 ) của Miền Trung Đại-Việt : |
3 - Thứ Thuẫn « Đằng-Bài » Kích-Cỡ Trên Mức Trung-Bình :
Thuẫn « Đằng-Bài » ( 藤 牌 ) của Miền Trung Đại-Việt : |
Thuẫn « Đằng-Bài » ( 藤 牌 ) của Miền Trung Đại-Việt : |
A1β. Hạng Thuẫn « Đằng-Bài » ( 藤 牌) có Hai Quai :
Hạng Thuẫn Đằng-Bài có Hai Quai này là Loại Thuấn phổ-thông khắp nơi.
Môn-Sinh Võ-Thuật Cổ-Truyền Việt-Nam cần được am-tường điều khác-biệt giữa sự cấu-trúc của Đằng-Bài Đại-Việt Thời Nhà Hậu-LÊ & Chúa TRỊNH phương Bắc (Đàng Ngoài) và sự cấu-trúc của Đằng-Bài Nhà NGUYỄN phương Nam (Đàng Trong).
Ngoài ra, Môn-Sinh Võ-Thuật Cổ-Truyền Việt-Nam cần được biết nhận-định sự khác-biệt giữa Hai Loại Đàng-Bài Việt-Tộc của Thời Triều LÊ-TRỊNH và Thời Triều NGUYỄN nói trên với các Loại Đằng-Bài của Hoa-Tộc Thời Triều MÃN-THANH.
- Đàng-Bài của Thời Triều LÊ-TRỊNH (1545~1787) :
Thuẫn « Đằng-Bài » ( 藤 牌 ) đặc-trưng của Đại-Việt : |
Thuẫn « Đằng-Bài » ( 藤 牌 ) đặc-trưng ,của Đại-Việt : |
- Đàng-Bài của Thời Triều NGUYỄN (1802~1945) :
Thuẫn « Đằng-Bài » ( 藤 牌 ) của Việt-Nam |
Thuẫn « Đằng-Bài » ( 藤 牌 ) của Việt-Nam |
Thuẫn « Đằng-Bài » ( 藤 牌 ) của Việt-Nam |
Thuẫn « Đằng-Bài » ( 藤 牌 ) của Việt-Nam |
- Đứng trên bình-diện vật-thể, dấu hiệu đặc-trưng của « Đằng-Bài » ( 藤 牌 ) Đại-Việt Thời Nhà Hậu-LÊ & Chúa TRỊNH là : Ngoài Hai Quai
để xỏ tay vào đeo mang còn có thêm Một Cán để nắm cầm.;
Dấu hiệu đặc-trưng của « Đằng-Bài » ( 藤 牌 ) Đại-Việt :
Ngoài hai quai
để xỏ tay vào đeo còn có thêm một cán cầm
chạm Đầu Rồng-Con,
gọi là Nhai-Xải 捱 眥 (Con thứ bãy của Rồng).
- Thời Triều Nhà LÊ-TRỊNH (1545-1787) -
(Tín-dụng Ảnh : ashokaarts.com)
.
- Đứng trên bình-diện lịch-sử, Cán Cầm thêm vào Hai Quai này là phát-minh của Người Đại-Việt Xưa. Mãi về sau, tới thời Hoàng-Đế Càn-Long (1735~1736) Nhà Mãn-Thanh, trong cuộc khởi nghĩa « Phản Thanh Phục Minh » người trong Thiên-Địa-Hội (天地會 Tiandihui) đã sang nước Việt và được biết đến kiểu-mẫu « Đại-Việt Đằng-Bài » ( 大 越 藤 牌 ) Thời Nhà Hậu-LÊ & Chúa TRỊNH có Hai Quai và Một Cán Cầm ( như Hình Trên đây) và truyền lại bên Trung-Hoa.
Rồi từ đấy người trong « Thái-Bình Thiên-Quôc » (大 平 天 國 ) (Người Châu-Âu gọi họ là Boxers Tai-Ping) cũng như binh-chủng Triều Nhà THANH đều dựa theo kiểu-mẫu « Đại-Việt Đằng-Bài » ( 藤 牌 ) đó để chế-tác một loại Đằng-Bài thời Thế-Kỷ 19 để chiến-đấu như dưới đây :
- Đàng-Bài của Thời Triều MÃN-THANH (1644~1912) :
Thuẫn « Đằng-Bài » ( 藤 牌 ) của Trung-Hoa : |
Thuẫn « Đằng-Bài » ( 藤 牌 ) của Trung-Hoa |
Thuẫn « Đằng-Bài » ( 藤 牌 ) của Trung-Hoa : |
Thuẫn « Đằng-Bài » ( 藤 牌 ) của Trung-Hoa, |
Trong sách « Trương-Hiệp Trạng-Nguyên » (張 協 狀 元) thời Triều Nhà Tống (960 - 1279), cũng như sách Võ-Bí-Chi 武備志 của Mao Nguyên Nghi 茅 元 仪 (1594-1640) soạn-thảo với 240 cuốn, 10.405 trang thời Triều Nhà MINH (1368~1644) và cho tới trong sách « Kiên Hồ Tập » (肩 乎 集) thời Triều Nhà THANH (1644-1912) cũng đều không hề nới về loại Đằng-Bài có Hai Quai và Một Cán cầm mà chỉ nói đến loại Đàng Bài có Hai Quai mà thôi :
Thuẫn « Đằng-Bài » ( 藤 牌 ) của Trung-Hoa
|
Thuẫn « Đằng-Bài » ( 藤 牌 ) kiểu-mẫu thời Nhà MINH chỉ có |
Thuẫn « Đằng-Bài » ( 藤 牌 ) thời Nhà MINH chỉ có hai Quai |
Thuẫn « Đằng-Bài » ( 藤 牌 ) của Trung-Hoa
|
Thuẫn « Đằng-Bài » ( 藤 牌 ) rộng vành (81 cm) |
Thuẫn « Đằng-Bài » ( 藤 牌 ) của Trung-Hoa
|
Thuẫn « Đằng-Bài » ( 藤 牌 ) của Trung-Hoa
|
Thuẫn « Đằng-Bài » ( 藤 牌 ) của Miền Tây Tây-Tậng |
Thuẫn « Đằng-Bài » ( 藤 牌 ) của Miền Tây Tây-Tậng |
A2 - Phân-Loại Thuẫn bằng Gỗ được gọi là « Mộc-Bài » (木 牌) ; thường được gọi vắn-tắt là "Mộc".
Phân-Loại Thuẫn « Mộc-Bài » (木 牌) này được dùng cho Bộ-Binh và luôn cả Kị-Binh.
Tuy-nhiên, loại Thuãn « Mộc-Bài » (木 牌) dát Da này được trên hết dùng trong Bộ-Binh để dàn-quân bố-trận :
Thuẫn « Mộc-Bài » (木 牌) có Hai Quai Thời Triều Nhà ĐƯỜNG ( 唐 朝 618-907)
còn được sử-dụng ngày nay trong cảnh dàn-quân bố-trận qua phim-ảnh.
Tuy-nhiên, « Mộc-Bài bọc Da chạm trổ » này đã bị thay-thế
bởi « Thuẫn Hình Tròn làm bằng Nhựa đúc khuôn và sơn màu ».
(Tín-dụng Ảnh : Dragon's Armory)
Kiểu-mẫu của Phân-Loại Thuẫn « Mộc-Bài » (木 牌) bọc Da Trâu Sơn-Mài đặc-trưng Thời Triều Nhà Hậu-LÊ (1428-1789) đã để lại rất nhiều chứng-vật trên đất nước Việt ; trong trường-hợp này, đó là những tấm Thuẫn-Bài hình Tròn & Lõm tại các vùng Cao-Nguyên Trung-Bộ và Bắc-Bộ. Những tấm Thuẫn này đồng chung cùng một lối cấu-trúc đặc-trưng trên Đất Việt, khác hẳn tất cả các Loại Thuẫn Hình Tròn trên thế-giới.
Điều đáng tiếc là di-sản vãn-hóa này đã không được cẩn-trọng bảo-tồn và quản-lý nên đã bị người ta đem đi bán ra hải-ngoại qua các ngã đường Miền Cao-Nguyên dưới tên gọi là « Thuẫn của Miền Biên-Giới Việt-Lào » hoạc lầ Thuẫn của « Miền Nam Ai-Lao », ...v.v.
Thuẫn « Mộc-Bài » (木 牌) Đại-Việt, |
Thuẫn « Mộc-Bài » (木 牌) Đại-Việt, |
Thuẫn « Mộc-Bài » (木 牌) Đại-Việt, |
Thuẫn « Mộc-Bài » (木 牌) Đại-Việt, |
Thuẫn « Mộc-Bài » (木 牌) Đại-Việt, |
Thuẫn « Mộc-Bài » (木 牌) Đại-Việt, |
Thuẫn « Mộc-Bài » (木 牌) Đại-Việt, |
Thuẫn « Mộc-Bài » (木 牌) Đại-Việt, |
Thuẫn « Mộc-Bài » (木 牌) Đại-Việt, |
Thuẫn « Mộc-Bài » (木 牌) Đại-Việt, |
Thuẫn « Mộc-Bài » (木 牌) Đại-Việt, |
Thuẫn « Mộc-Bài » (木 牌) Đại-Việt, |
Thuẫn « Mộc-Bài » (木 牌) Đại-Việt, |
Thuẫn « Mộc-Bài » (木 牌) Đại-Việt, |
Tại Việt-Nam có đến những 54 sắc Dân-Tộc với những dị-biệt về Ngôn-Ngữ và Văn-Hóa, ấy vậy mà ngày nay chúng ta vẫn còn được thấy những tấm Thuẫn « Mộc-Bài » (木 牌) cùng thiết-kế giống y-hệt nhau một khuôn-mẫu. Chúng ta có thể nói không ngoa rằng những tấm Thuẫn « Mộc-Bài » (木 牌) đan-cử trên đây chính là Huy-Hiệu của sự Đoàn-Kết Quốc-Gia Đại-Việt trong cuộc xây-dựng vương-quốc và giữ-gìn vương-quốc
B. Loại Thuẫn gọi là « Thuẫn-Khiên » ( 盾 搴 ).
Nó được làm bằng Gỗ (được dát vảy Đồi-Mồi, hoặc được bọc Da Trâu), hoặc làm bằng Kim-loại, và được chia ra làm Bốn Hạng tùy theo hình-dạng cấu-trúc :
B1 - Hạng « Thuẫn-Khiên » ( 盾 搴 ) Hình Tròn :
Thứ Thuẫn này được dùng cho Bộ-Binh và cho Kị-binh ; nó có Hai Quai để xỏ cánh tay vào đeo cầm, và có thêm Giây Đai để đeo lên vai hay mang sau lưng cho Loại Thuẫn dùng trong Kị-binh.
« Thuẫn-Khiên » (盾 搴) Hình Tròn của Thái-Lan, |
« Thuẫn-Khiên » (盾 搴) Hình Tròn của Thái-Lan, |
« Thuẫn-Khiên » (盾 搴) Hình Tròn của Tây-Tậng |
« Thuẫn-Khiên » (盾 搴) Hình Tròn của Trung-Hoa, |
« Thuẫn-Khiên » (盾 搴) Hình Tròn của Nhật-Bản, |
« Thuẫn-Khiên » (盾 搴) Hình Tròn của Hàn-Quốc |
Môn-Sinh thao-luyện
các hình-thức Mã-Vũ
|
Môn-Sinh thao-luyện
các hình-thức Mã-Vũ |
|
|
Diễn-hành « Thuẫn-Khiên » (盾 搴) Hình Tròn của Hệ-Phái Võ-Trận Đại-Việt
tại Toulouse - Haute-Garonne vào năm 2007,
trong dịp
« Tuần-Lễ Văn-Hóa Hà-Nội »,
tổ-chức bởi Đô-Chính Toulouse và UNESCO Việt-Nam..
(Tín-dụng Ảnh : Bình-Định Sa-Liong-Cương)
B2 - Hạng « Thuẫn-Khiên » ( 盾 搴 ) Hình Bầu-Dục :
Đây là thứ Thuẫn đặc-trưng của nước Đại-Việt Thời Nhà TRẦN (1226-1400) : nó là Loại Khiên có Hai Quai phía trong Thuẫn để xỏ cánh tay vào đeo cầm, có Giây Đai để đeo lên vai hay mang sau lưng. Loại Thuẫn này chuyên dùng cho Kị-binh.
Thuẫn « Mộc-Khiên » ( 木 搴) hình bầu-dục (Tín-dụng Ảnh : Nguyễn-Ngọc Phương-Đông)
|
Thuẫn « Mộc-Khiên » ( 木 搴) hình bầu-dục (Tín-dụng Ảnh : Nguyễn-Ngọc Phương-Đông)
|
« Thuẫn-Khiên » (盾 搴) hình Bầu-Dục của Đại-Việt,
|
« Thuẫn-Khiên » (盾 搴) hình Bầu-Dục của Đại-Việt, (Tín-dụng Ảnh : Viện Bảo-Tàng Việt-Nam)
|
« Thuẫn-Khiên » (盾 搴) hình Bầu-Dục của Nhật-Bản, |
Thuẫn-Pháp « Mộc-Khiên » (木 搴) hình bầu-dục |
B3 - Hạng « Thuẫn-Khiên » ( 盾 搴 ) Hình Thuôn-Dài :
Đây là Hạng Thuẫn rất thông-dụng ở Đông-Nam Châu-Á, và nó chỉ có Một Quai đê cần nắm.
Tuy-nhiên, Loại Thuẫn-Khiên Hình Thuôn-Dài của Đại-Việt có điểm đặc-trưng là ngoài Một Quai lớn nằm ngang chính giữa phía trong Thuẫn để nắm cầm, nó lại còn có thêm một Quai Cầm nhỏ phía đầu Thuãn với rất nhiều công-dụng duy-nhất có.
Hạng Thuẫn « Mộc-Khiên » (木 搴) Hình Thuôn-Dài này chuyên dành cho Bộ-binh ngăn-cản địch-quân ào-ạt tràn tới lấn đánh. Vì thế, Chiến-Binh sử-dùng loại Thuẫn hình Thuôn-dài cần phải được học về Tấn-Pháp đúng-đắn và vững-chắc ngõ-hầu giao-phong hữu-hiệu. Vã-lại Loại Thuẫn này nó khó sử-dụng hơn các Loại Thuẫn khác nhiều vì Chiến-Binh dễ bị tụ làm tỗn-thương ống-quyển với chính Thuẫn-Khiên của mình mà Thuẫn-pháp của nó - cũng phải nói ngay rằng - cao-siêu hơn các Hạng Thuẫn-Khiên và Thuãn-Bài khác
« Thuẫn-Khiên » (盾 搴) hình Thuôn-dài của Đại-Việt. |
« Thuẫn-Khiên » (盾 搴) hình Thuôn-dài của Đại-Việt. |
« Thuẫn-Khiên » (盾 搴) hình Thuôn-dài của Đại-Việt. |
Thuẫn « Mộc-Khiên » (木 搴) Đại-Việt, hình thuôn dài. |
B4 - Hạng « Thuẫn-Khiên » ( 盾 搴 ) Hình Đa-Giác được gọi là « Lăng-Khiên » ( 稜 搴) có nghĩa là « Khiên Có Góc Cạnh ».
Thứ Thuẫn này gồm có rất nhiều kiểu-mẫu và được chia ra làm Hai Phân-Hạng :
α) Phân-Hạng Thuẫn « Lăng-Khiên » ( 稜 搴) dành cho Một Chiến-Binh sử-dụng ;
β) Hạng Thuẫn « Lăng-Khiên » ( 稜 搴) dành cho Nhiều Chiến-Binh sử-dụng.
B4α. Hạng Thuẫn « Lăng-Khiên » ( 稜 搴) dành cho Một Chiến-Binh sử-dụng :
Sụ trải-nghiệm chiến-trường Thời Cổ-Xưa đã qui-nạp Hai Thứ Thuẫn-Bài « Lăng-Khiên » ( 稜 搴) :
α1 - Thứ Thuẫn « Lăng-Khiên » ( 稜 搴) trang-bị Một Quai ;
α2 - Thứ Thuẫn « Lăng-Khiên » ( 稜 搴) trang-bị Hai Quai.
α1 - Thứ Thuẫn « Lăng-Khiên » ( 稜 搴) trang-bị Một Quai :
Loại Thuẫn « Lăng-Khiên » ( 稜 牽) này gồm có nhiều Thứ Thuẫn rất đa-dạng và dduwwjc chia ra làm Ba Thứ :
α1γ - Thứ Thuẫn « Lăng-Khiên » trang-bị Một Quai và Kích-Cỡ Rất Trung-Bình ;
α1δ - Thứ Thuẫn « Lăng-Khiên » trang-bị Một Quai và Kích-Cỡ Trung-Bình ;
α1ε - Thứ Thuẫn « Lăng-Khiên » trang-bị Một Quai và Kích-Cỡ Trên Mức Trung-Bình.
α1γ - Thứ Thuẫn « Lăng-Khiên » Trang-Bị Một Quai và Kích-Cỡ Rất Trung-Bình :
Đây là Loại Thuẫn« Lăng-Khiên » ( 稜 牽) mà hình-dạng rất khác thường-lệ :
Thuẫn « Quy-Giáp-Khiên » ( 龜 甲 搴) |
Thuẫn « Quy-Giáp-Khiên » ( 龜 甲 搴) |
Thuẫn « Lăng-Khiên » ( 稜 搴) Nhật-Bản |
Thuẫn « Lăng-Khiên » ( 稜 搴) Nhật-Bản |
α1δ - Thứ Thuẫn « Lăng-Khiên » Trang-Bị Một Quai và Kích-Cỡ Trung-Bình :
Loại Thuẫn « Lăng-Khiên » ( 稜 搴) cho một chiến-binh sử-dụng chỉ có Một Quai này là Thứ Thuẫn đã được nghiên-cứu tường-tận nhất cho trận-mạc vào thời Chiến-Quốc (5 TCN - 221 TCN) và vào thời Nhà TẦN (221 TCN - 206 TCN).
Thuẫn « Lăng-Khiên » ( 稜 搴) |
Thuẫn « Lăng-Khiên » ( 稜 搴) |
Thuẫn « Lăng-Khiên » ( 稜 搴) |
Thuẫn « Lăng-Khiên » ( 稜 搴)
|
Thuẫn « Lăng-Khiên » ( 稜 搴) của Thá-Lan, |
Thuẫn « Lăng-Khiên » ( 稜 搴) của Thá-Lan, |
α1ε - Thứ Thuẫn « Lăng-Khiên » Trang-Bị Một Quai và Kích-Cỡ Trên Trung-Bình :
Trong thực-tại ngày nay, rất tiếc là Truyền-thống sử-dụng « Lăng-Khiên » (稜 搴) chỉ có Một Quai và Kích-Cỡ Trên mức Trung-Bình này không còn được lưu-truyền trong các võ-đường ở Việt-Nam mà chỉ còn được lưu dấu trong những buổi « Múa Bát-Dật » tại Cố-Đô Huế :
Lăng-Khiên có Một Quai còn được sử-dụng trong buổi « Múa Bát-Dật » tại Cố-Đô Huế, Việt-Nam.
(Hình chụp năm 2002)
Thuẫn « Lăng-Khiên » ( 稜 搴) của Thái-Lan, |
Thuẫn « Lăng-Khiên » ( 稜 搴) của Thái-Lan, |
Diễn-hành Thuẫn « Lăng-Khiên » ( 稜 搴) trong dịp
Lễ
Jidai Matsuri 時代祭 (Tế Thời-Đại) tại Nhật-Bản vào năm 2009.
(Tín-dụng Ảnh : proboards.com)
Diễn-hành Thuẫn « Lăng-Khiên » ( 稜 搴) trong dịp
Lễ |
Diễn-hành Thuẫn « Lăng-Khiên » ( 稜 搴) trong dịp
Lễ |
Thuẫn « Lăng-Khiên » ( 稜 搴) Hàn-Quốc |
Thuẫn « Lăng-Khiên » « Mộc-Bài » ( 木 牌 ) Trung-Hoa |
α2 - Thứ Thuẫn « Lăng-Khiên » ( 稜 搴) trang-bị Hai Quai :
Thứ Thuẫn Lăng-Khiên này cũng gồm có Thuẫn rất khác nhau về hình-dạng và được chia ra theo Hai Kiểu :
α2γ - Kiểu Thuẫn « Lăng-Khiên » Trang-Bị Hai Quai và Kích-Cỡ Trung-Bình :
α2δ - Kiểu Thuẫn « Lăng-Khiên » Trang-Bị Hai Quai và Kích-Cỡ Trên Trung-Bình.
α2γ - Kiểu Thuẫn « Lăng-Khiên » trang-bị Hai Quai và Kích-Cỡ Trung-Bình :
Kiểu Thuẫn « Lăng-Khiên » ( 稜 搴) trang-bị Hai Quai và Kiích-Cỡ Trung-Bình này dã được người Đại-Việt Xưa và người Ai-Lao Xưa dày công nghiên-cứu để chế-tác một thứ Thuẫn rất đặc-thù của mỗi nước này mà không có nước khác nào sỡ-hữu.
Vế phần nước Đại-Việt thì xuyên qua các chiến-trường Trung-Cổ, đã hoàn-thiện một thứ Thuẫn « Lăng-Khiên » ( 稜 搴) làm bằng Gỗ; bọc Da Trâu củng-cố bằng viền Thép, cực-kỳ lợi-hại và đặc-trưng của Đại-Việt, vừa có thể dùng trong Bộ-Binh vừa có thể dùng trong Kị-Binh.
Thuẫn « Lăng-Khiên » ( 稜 搴) đặc-trưng của Đại-Việt,
|
Đao dùng chung với
Thuẫn « Lăng-Khiên » ( 稜 搴)
- Đao của tôi còn trong Viện Bảo-Tàng Quốc-Gia
|
Vế phần nước Ai-Lao thì cũng đã hoàn-thiện một Thứ Thuẫn đặc-trưng làm bằng Gỗ, chế-biến từ kiểu-mẫu của Phân-Loại Thuẫn « Mộc-Bài » (木 牌), không chút kém về phương-diện hiệu-năng lợi-hại
Thuẫn « Lăng-Khiên » ( 稜 搴) đặc-trưng của Ai-Lao |
Thuẫn « Lăng-Khiên » ( 稜 搴) đặc-trưng của Ai-Lao |
α2δ - Kiểu Thuẫn « Lăng-Khiên » trang-bị Hai Quai và Kích-Cỡ Trên Trung-Bình :
Hạng « Lăng-Khiên » ( 稜 搴) cho Một Chiến-binh sử-dụng và có Kích-Cỡ Trên mức Trung-Bình cùng có Hai Quai này còn bao gồm một Loại « Lăng-Khiên » ( 稜 搴) thường được chuyên dùng cho Bộ-Binh trong Chiến-thuật dàn-quân bố-trận.
Lăng-Khiên trang-bij Hai Quai, thời Nhà MINH (明 朝 1368-1644)
còn được sử-dụng trong cảnh dàn-quân bố-trận qua phim-ảnh.
(Tín-dụng Ảnh : Dragon's Armory)
Lăng-Khiên trang-bị Hai Quai, thời Nhà HÁN (唐 朝 618-907)
còn được sử-dụng trong cảnh dàn-binh bố-trận qua phim-ảnh.
(Tín-dụng Ảnh : Dragon's Armory)
Chúng ta cũng nên ghi-nhận là Thứ Thuẫn « Lăng-Khiên » (稜 搴) có Hai Quai và Kích-Cỡ Trên mức Trung-Bình nói trên đây gồm có rất nhiều kiểu-mẫu mà Tên gọi thay-đổi tùy theo Hình-dạng của Thuẫn-Bài Lăng-Khiên được kể đến ( « Hổ Đầu Mộc-Bà »i, « Yến-Vỹ Bài »..; vân vân.) :
Thuẫn « Lăng-Khiên » ( 稜 搴) |
Thuẫn « Lăng-Khiên » ( 稜 搴) |
_RLC01..jpg)
Phục-chế chưa sơn màu Thuẫn « Lăng-Khiên » ( 稜 搴) |
Thuẫn « Lăng-Khiên » ( 稜 搴) Hàn-Quốc |
B4β - Hạng Thuẫn « Lăng-Khiên » ( 稜 搴) cho Nhiều Chiến-Binh sử-dụng :
Đó là Hạng Thuẫn Lớn về kích-cỡ chuyên được dùng để công-hãm hoặc để bảo-vệ lâu-đài và đồn-thành.
Chính Hạng Thuẫn Lớn về kích-thước và nặng về trọng-lượng này mới thật đáng gọi là « Khiên » (搴) trong tất cả nghĩa-lý đặc-biệt của từ « Khiên ».
Nói đến Hạng Thuẫn « Lăng-Khiên » ( 稜 搴) cho Nhiều Chiến-binh sử-dụng này, chúng ta không thể không nói đến việc sử-dụng Thuẫn Khiên độc-đáo của Hoàng-Đế Quang-Trung Nguyện-Huệ, triều-đại Tây-Sơn (1778-1802), trong chiến-trận đánh bại quân Nhà Mãn-Thanh vào Xuân Kỷ-Dậu 1789 qua các trận Ngọc-Hồi, Đống-Đa và chiếm-đoạt lại Thăng-Long thành.
Ngài đã sai người ghép những mảnh ván gỗ cứng, đặt sớ gỗ chéo nhau, làm sáu mươi tấm Mộc chắn, rồi quấn cỏ ướt phía ngoài và cho từng toán quân đột-kích - vài chục người mỗi toán luân-phiên nhau khiêng Mộc - nhất-tề quyết tiến lên dưới mưa Tên Cung Phức-Hợp và làn đạn Súng Hỏa-Mai bắn liên-hồi của quân Mãn-Thanh mà đến sát tận chân thành đồn để phá cổng thành tràn vào xung phong tiêu-diệt quân xâm-lăng.
Thuẫn Khiên được dùng chiến-đấu quân Mãn-Thanh bởi nghĩa-quân Tây-Sơn
dưới sư thống-lãnh của Hoàng-Đế Quang-Trung (Xuân Kỷ-Dậu 1789).
(Tín-dụng Ảnh : nghiencuulichsu.com)
Thuẫn « Lăng-Khiên » ( 稜 搴) của Nhật-Bản, |
« Can-Thuẫn » ( 杆 盾) bằng Tre Trúc của Nhật-Bản |
(Còn Tiếp...)
Ban Võ-Sư TRỊNH Quang Thắng |
